Samhlaigh é seo: pobal ina bhfuil os cionn 300 000 oibrí eitlíochta san Aontas Eorpach (AE) – an grúpa pearsanra eitlíochta is mó, i ndáiríre – a thacaíonn leis na mílte eitilt gach lá, a bhfuil go leor oibreoirí éagsúla freagrach astu, ach fós, tá an pobal sin gan rialachán sábháilteachta. B’amhlaidh a bhí i gcás na ngníomhaíochtaí láimhseála ar talamh go dtí gur tháinig Rialacháin nua an Aontais maidir le láimhseáil ar talamh i bhfeidhm in 2025.
Tá rialacháin i bhfeidhm le blianta fada maidir le haeroibreoirí, píolótaí, foireann cábáin, monarú agus cothabháil aerárthaí agus táirgí, chomh maith le haerfoirt agus oibreoirí bainistíochta aerthráchta agus scoileanna oiliúna píolótaí. Mar sin féin, fágadh na seirbhísí láimhseála ar talamh a seachadadh chuig an aerárthach agus na paisinéirí lasmuigh de chóras rialála an Aontais ar feadh i bhfad.
Chun an bhearna sin a líonadh, chuir an Coimisiún Eorpach de chúram ar EASA rialacha sábháilteachta a ullmhú le haghaidh gníomhaíochtaí láimhseála ar talamh agus le haghaidh na n‑eagraíochtaí a sholáthraíonn iad. D’fhoilsigh an Coimisiún Eorpach Rialacháin an Aontais maidir le láimhseáil ar talamh (ceann amháin d’údaráis inniúla chun maoirseacht a dhéanamh ar eagraíochtaí láimhseála ar talamh agus ceann eile d’eagraíochtaí a dhéanann gníomhaíochtaí láimhseála ar talamh) go luath in 2025 agus leag siad sampla síos ar fud an domhain, toisc nach gcumhdaítear an earnáil sin go fóill leis an gcreat rialála sábháilteachta eitlíochta i bhformhór na gcodanna den domhan.
Thar aon ní eile, aithnítear sna rialacha nua ról na láimhseála ar talamh chun sprioc choiteann na ngníomhaíochtaí eitlíochta uile a áirithiú: an eitlíocht a choinneáil sábháilte do chách, paisinéirí agus fostaithe araon.
Gníomhaíochtaí láimhseála ar talamh agus conas is féidir leo tionchar a imirt ar shábháilteacht eitilte
Is í an láimhseáil ar talamh ainm na ngníomhaíochtaí a dhéantar ag aeradróm chun aerárthach agus a phaisinéirí a ullmhú d’eitilt, amhail bagáiste a luchtú agus a dhíluchtú, an t‑aerárthach a ullmhú le dul ar bord, trealamh lónadóireachta a thabhairt isteach, an t‑aerárthach a bhreoslú, gan ach cúpla gníomhaíocht a ainmniú.
Is seirbhísí ríthábhachtacha iad a d’fhéadfadh tionchar a imirt ar shábháilteacht na heitilte ina hiomláine, mar shampla:
Luchtú agus díluchtú bagáiste
Má luchtaítear bagáiste nó lasta go mícheart d‘fhéadfadh tionchar a bheith aige ar mheáchanlár/ar chothromaíocht an aerárthaigh agus d’fhéadfadh sé go gcaillfí smacht le linn na heitilte. Ar an talamh, féadfaidh sé a bheith ina chúis leis an aerárthach iompú ar a shrón nó a eireaball.
Earraí contúirteacha a láimhseáil
Tá rialacha dochta ann maidir leis an gcaoi ar cheart earraí contúirteacha a phacáistiú, a lipéadú agus a luchtú ar an aerárthach. Má dhéantar é go mícheart, d’fhéadfadh tine nó sceitheadh ábhar guaiseach a bheith mar thoradh air seo. Tuilleadh eolais faoi earraí contúirteacha.
Breoslú aerárthaí
Tá sé ríthábhachtach an t‑aerárthach a bhreoslú leis an gcineál breosla ceart agus leis na sonraíochtaí breosla cearta, neamhéillithe, agus sa mhéid ceart, mar atá sonraithe ag an aeroibreoir.
Dí-oighriú agus frith-oighriú aerárthaí:
Is gníomhaíocht í seo a mbíonn tionchar suntasach aici ar shábháilteacht má dhéantar go mícheart í nó mura ndéantar ar chor ar bith í. Tharla timpistí mar gheall air sin. Mar gheall ar bhreisiú oighir, is féidir le hinnill aerárthaigh stopadh ag obair nó is féidir le meáchan an aerárthaigh méadú chomh mór sin nach féidir eitilt a dhéanamh.
Láimhseáil rampa agus seirbhísiú aerárthaí
Is féidir leis na feithiclí agus leis an trealamh timpeall ar aerárthach ar an talamh – amhail an crios bagáiste, na cairteacha bagáiste, an talamhaonad cumhachta, na droichid bhordála paisinéirí, trucailí breosla nó lónadóireachta – damáiste a dhéanamh má dhéantar iad a ionramháil go míchuí chuig an aerárthach agus uaidh. Ina theannta sin, is féidir le smionagar ábhair choimhthíoch (i mbeagán focal, earraí san aerárthach nó timpeall air a d’fhéadfadh a bheith ina nguais d’oibríochtaí aerárthaí) damáiste a dhéanamh do na hinnill nó oibrithe a ghortú ar an rampa. Is oibríochtaí atá ríthábhachtach ó thaobh na sábháilteachta de iad brú siar nó tarraingt an aerárthaigh freisin – tá sé tábhachtach a áirithiú go bhfuil an cosán atá roimh an aerárthach saor ó bhacainní.
Cad iad na hathruithe a bhaineann leis na rialacháin nua?
-
Comhchaighdeáin mhaoirseachta lena ngabhann rialacha mionsonraithe maidir le maoirseacht chomhoibríoch.
Beidh údaráis inniúla Bhallstáit EASA (Ballstáit den Aontas Eorpach móide tíortha CSTE: an Eilvéis, an Íoslainn agus an Iorua) freagrach as maoirseacht a dhéanamh ar na heagraíochtaí a sholáthraíonn seirbhísí láimhseála ar talamh ag a n‑aeradróim (tabhair faoi deara: Is tír CSTE agus Ballstát EASA í Lichtinstéin freisin ach níl aerfort aici). Oibreoidh siad i ndlúthchomhar le chéile, agus forbróidh siad uirlisí agus treoirlínte comhchoiteanna iniúchóireachta do chigirí chun maoirseacht éifeachtúil agus chomhchuibhithe ar eagraíochtaí uile-Eorpacha um láimhseáil ar talamh a oibríonn i níos mó ná Ballstát amháin a áirithiú.
-
Ceanglais maidir le córais bhainistíochta le haghaidh eagraíochtaí láimhseála ar talamh.
Beidh ar eagraíochtaí a sholáthraíonn seirbhísí láimhseála ar talamh próisis agus nósanna imeachta a chur chun feidhme a chuirfidh ar a gcumas na guaiseacha sábháilteachta ina gcuid oibríochtaí a shainaithint, na rioscaí sábháilteachta a thomhas agus modhanna a chur i bhfeidhm chun na rioscaí sin a rialú. Chomh maith leis sin, beidh orthu cultúr sábháilteachta a fhorbairt agus a chothú i measc a bpearsanra.
-
Ceanglais oiliúna.
Beidh ar eagraíochtaí láimhseála ar talamh a áirithiú go bhfuil a bpearsanra oilte i gceart, go dtuigeann siad a ról maidir le sábháilteacht oibríochtaí a áirithiú agus go bhfuil siad inniúil chun a gcúraimí a chomhlíonadh i gcomhréir leis na caighdeáin oibríochtúla. Déanann na rialacha sin soghluaisteacht fostaithe níos éasca freisin.
-
Clár cothabhála don trealamh tacaíochta ar an talamh a úsáidtear chun seirbhísí láimhseála ar talamh a sholáthar.
Beidh ar eagraíochtaí láimhseála ar talamh a dtrealamh a chothabháil ar bhonn rialta agus a chinntiú go bhfuil nósanna imeachta i bhfeidhm ionas nach ndéanfaidh na feithiclí damáiste don aerárthach ná d’fheithiclí eile ar an rampa.
-
Ceanglais oibríochtúla lena dtugtar aghaidh ar na nósanna imeachta oibríochtúla ar leibhéal cineálach.
Beidh ar eagraíochtaí láimhseála ar talamh a áirithiú go ndéantar na seirbhísí go sábháilte, agus, ag an am céanna, beidh orthu nósanna imeachta uile na n‑oibreoirí aeradróim is infheidhme maidir leo mar úsáideoirí aeradróim a chomhlíonadh.
Tugtar aghaidh sna rialacháin ar na comhéadain idir aerlínte, aeradróim agus eagraíochtaí láimhseála ar talamh, agus tá sé d’oibleagáid orthu uile faisnéis sábháilteachta ábhartha a roinnt eatarthu féin chun bearta sábháilteachta comhchoiteanna a phlé agus a chur i bhfeidhm. Ní bheidh feidhm ag na rialacháin maidir le láimhseáil ar talamh ach amháin maidir le soláthraithe seirbhísí láimhseála ar talamh in aeradróim ar gá dóibh rialacha sábháilteachta an Aontais a chur i bhfeidhm. Léigh tuilleadh inár n‑alt maidir le haerfoirt.
Cén fáth a raibh gá le rialacháin maidir le láimhseáil ar talamh?
Ba é an aidhm a bhí le réimse na láimhseála ar talamh a rialáil cothrom iomaíochta a chruthú do na gníomhaíochtaí sin san Eoraip agus cur chuige córais iomlán a áirithiú maidir le sábháilteacht eitlíochta. Tugtar le fios i staidéir arna ndéanamh ag an Tionscal gur fiú EUR 1.5 billiún gach bliain san Eoraip amháin an damáiste a dhéanann aerárthaí de bharr trealaimh a úsáidtear le haghaidh gníomhaíochtaí láimhseála ar talamh. Is é an buntáiste eile a bhaineann le rialacha an Aontais maidir le láimhseáil ar talamh aon rialachán amháin a bheith infheidhme maidir le Ballstáit uile EASA seachas 30 rialachán náisiúnta dhifriúla – nó gan rialachán ar bith a bheith ann.
Ní mór d’eagraíochtaí láimhseála ar talamh seirbhísí a sholáthar i gcomhréir le treoracha agus le nósanna imeachta aeroibreoirí. Is minic a tharlaíonn sé sin nuair a bhíonn go leor treoracha éagsúla ag an eagraíocht láimhseála ar talamh maidir le conas an tseirbhís chéanna a chur ar fáil. Sampla soiléir: chun seaic a chur isteach ar rothaí agus cóin a chur timpeall an aerárthaigh, b’éigean don fhoireann láimhseála ar talamh a bheith ar an eolas faoi agus, uaireanta, cuirtear 20 teaglaim éagsúla nó níos mó má sin de sheaic agus de chóin i bhfeidhm ar an gcineál céanna aerárthaigh, de réir threoracha difriúla na n‑aeroibreoirí. Ní i gcónaí a thugtar údar le héagsúlachtaí den sórt sin mar gheall ar mhéadú ar shábháilteacht agus is féidir leo a bheith mar bhonn le hearráidí go héasca fad is atá an nós imeachta ceart á chur i bhfeidhm. 
Is é an aidhm atá le rialacháin an Aontais maidir le láimhseáil ar talamh feabhas a chur ar an staid a ndéantar cur síos uirthi thuas: cuidiú leis an damáiste don aerárthach a laghdú agus sábháilteacht a fheabhsú trína cheangal ar eagraíochtaí córas bainistíochta sábháilteachta a chur chun feidhme agus oiliúint chuí a chur ar a mbaill foirne. Céim chun tosaigh i dtreo caighdeánú nósanna imeachta atá sna rialacha freisin. Cé nach mbunófar leis na rialacha cé mhéad seac agus cón is gá a úsáid do gach cineál aerárthaigh, cuirfidh siad ar chumas aeroibreoirí teacht ar chomhaontú maidir le nósanna imeachta oibríochtúla a soláthraí seirbhíse láimhseála ar talamh a úsáid, go háirithe nuair atá siad sin bunaithe ar chaighdeáin tionscail.
Le glacadh na Rialachán sin, tugtar chun críche sé bliana d’iarrachtaí déanta rialacha, iarrachtaí ar cuireadh tús leo in 2018. Bhain EASA tairbhe as tacaíocht theicniúil ó ghrúpa mór saineolaithe a dhéanann ionadaíocht ar na páirtithe leasmhara uile a raibh tionchar acu orthu: eagraíochtaí móra agus beaga láimhseála ar talamh, aeroibreoirí, oibreoirí aeradróim, roinnt comhlachas de na páirtithe leasmhara sin, údaráis inniúla, chomh maith le ceardchumann a dhéanann ionadaíocht ar líon mór oibrithe eitlíochta. Chuathas i gcomhairle leis na dréachtrialacha roinnt uaireanta in 2022 agus in 2023 leis an bpobal agus le comhlachtaí comhairleacha teicniúla EASA. Léigh níos mó faoi conas a tháinig rialacháin nua i bhfeidhm.
Deimhnítear leis an mbéim atá á leagan ag EASA ar láimhseáil ar talamh a thábhachtaí atá an réimse sin le haghaidh oibríochtaí aerfoirt furasta agus sábháilteacht eitlíochta trí chéile.